HomeOld_PostsUhlobo lwabalimi olutsha

Uhlobo lwabalimi olutsha

Published on

Ilotshwe nguShingirirai
Mutonho yatolikelwa ngu
Patience Rusare
SOKUSIBA lohlobo olutsha lwabalimi,
abasakhulayo, abalamehlo
abona okungabonwa ngabanye,
njalo bakhaliphile.
Kungenzeka ukuthi bafuqwa yikuthi
umhlabathi ukhona, kodwa
abasakhulayo laba balethemba
lokuthi bazakuvuna basuthise
ilizwe bequba njalo bedlulisela
phambili umsebenzi wabalimi
abakade bevele bekhona.
Abasakhulayo laba balamadlabuzane
okuthuthukisa umgogodla
wenotho yakuleli.
Ngoba bekhaliphile, inengi
labalimi laba selivunela isizwe,
njalo balethuba lokufunda kwabaphambili.
Kulezinsuku kulemitshina
emitsha esenze abasakhulayo
babe lesivuno esingcono (irrigation
and mechanisation programme).
Yisikhathi esijabulisayo ngempela.
Kodwa kumele sibasekele.
Njengoba ngitshilo phambilini,
uhlobo lolu ngolwabalimi abakwazi
umsebenzi wabo, abavimbela
indlala ngazo zonke indlela.
Abalahlekanga.
Kungabe kuyikufuya inkukhu
esilugwini esisegumeni, kumbe
kuyikufuya inkukhu ezinengi
emapulazini, abalimi laba baqaphele
ukuthola imali, ukulima
sokuyibhizimusi.
UDominic Machingura oweHarare
ngomunye wabalimi olima
edolobheni.
Ugcwele amadlabuzane ngemva
kokuthengisa imibhidha yelethisi.
UMachingura uthi ukulima
kuyabhadala ngakho-ke abasakhulayo
akumelanga basalele
emuva.
“Ngisungule uhambo lwami
ngokuhlanyela amakhanda
azinkulungwane ezintathu zemibhidha
yelethisi.
“Lokhu ngikwenze ngokuhlanyela
ayinkulungwane ngazohlanyela
amanye ayinkulungwane
ezimbili ngemva kweviki.
“Ngenze lokhu ngoba ngifuna
ukutshiyanisa isikhathi sokuvuna
njalo ukuthi ngihlale ngilemibhidha,”
kutsho uMachingura.
“Okwamanje sengivune
imibhidha engaqala ukuyilima,
ngenelisa ukuthola imali yonke
engayisebenzisa ngesikhathi
ngimali.
“Kwabasakhulayo bonke abafuna
ukusungula amabhizimusi
ngithi kababe ngabalimi.”
Kodwa kwaqala njani?
Kwaqala sakudlala ngo 2014,
uMachingauta eye wayangena
umhlangano wabasakhulayo
owenziwa minyaka yonke yi
Zimbabwe Farmers Union (ZFU),
othiwa National Youth Agripreneurship.
“Ngemva kokungena umhlangano
we Zimbabwe Youth Agripreneurship
Summit (ZYAS),
ngaba lesinqumo esisodwa,
sokuthi ngibe ngumlimi,” kutsho
uMachingauta.
“Ngemva kwelanga elilodwa
ngasengilamadlabuzane ngifuqwa
yimfundo engangiyithaphe kulumhlangano.
“Kwabasobala ukuthi umuntu
onjengami, ongelambali yokulima,
wayengaba ngusobhizimusi
ngokulima kumhlabathi omncane
njalo ngithola imali.”
Yiloba engela mali njalo engela
pulazi, lokhu akuzange kuvimbe
iphupho likaMachingauta.
Wabalecebo.
“Kulumhlangano basazisa
ukuthi silakho ukudinga ezinye
indlela zokuthola imali, singameleleli
amabhanga,” kutsho uMachingauta.
“Ngasuka ngayabona abazali
bami, ngabacela ukuthi ngisebenzise
umhlabathi osegumeni.
“Umama wavuma phezu
kwalokhu wanginikeza amakhulu
amabili amadola eMelika, $200.”
Kulapho okwavela inhlanyelo
yokulima imibhidha yelethisi,
ebukwa ngumuntu wonke lamhlanje.
“Imibhidha le engayihlanyelayo
ibukwa ngumuntu wonke,
omakhelwane labangane.
“Okwakathesi ngithengisela
amavinkili amakhulu , labanye
esihlalisana labo esigabeni.”
Kathesi nxa usuthenga imibhidha
yakho eHarare, ungakhohlwa
ukuthenga imibhidha
yelethisi, uphakamise u Machingauta
kungenzeka ukuthi yimibhidha
evel ensimini yakhe.
Ngakho-ke akusuye yedwa
umlimi osakhulayo othengisela
amavinkili.
Banengi abasakhulayo abasebengo
somabhizimusi ngokulima.
Indaba le ithethwe kuThe
Patriot yamhlaka Nhlangula
5-11 2015.
Ngoba bekhaliphile, inengi labalimi laba selivunela isizwe, njalo balethuba lokufunda kwabaphambili.
UDominic Machingura (osesandleni sokudla) ngomunye wabalimi olima edolobheni.
‘Kungabe
kuyikufuya
inkukhu esilugwini
esisegumeni, kumbe
kuyikufuya inkukhu
ezinengi emapulazini,
abalimi laba
baqaphele ukuthola
imali, ukulima
sokuyibhizimusi’

LEAVE A REPLY

Please enter your comment!
Please enter your name here

Latest articles

Plot to derail debt restructuring talks

THE US has been caught in yet another embarrassing plot to grab the limelight...

US onslaught on Zim continues

By Elizabeth Sitotombe THERE was nothing surprising about Tendai Biti’s decision to abandon the opposition's...

Mineral wealth a definition of Independence

ZIMBABWE’S independence and freedom cannot be fully explained without mentioning one of the key...

Let the Uhuru celebrations begin

By Kundai Marunya The Independence Flame has departed Harare’s Kopje area for a tour of...

More like this

Plot to derail debt restructuring talks

THE US has been caught in yet another embarrassing plot to grab the limelight...

US onslaught on Zim continues

By Elizabeth Sitotombe THERE was nothing surprising about Tendai Biti’s decision to abandon the opposition's...

Mineral wealth a definition of Independence

ZIMBABWE’S independence and freedom cannot be fully explained without mentioning one of the key...

Discover more from Celebrating Being Zimbabwean

Subscribe now to keep reading and get access to the full archive.

Continue reading