HomeOld_PostsUmthengisi waphosa wasibulalisa

Umthengisi waphosa wasibulalisa

Published on

Indaba kaAugustine Ilotshwe ngu Evans Mushawevato yatolikelwa nguPatience Rusare NGAPHOSA ngehluleka ukuchapha ngisiya eMozambique ukuyafundela ezokulwa. Okwamahola ambalwa singakachaphi, sihleli komunye umuzi, sabona uhelwane ezulala zula wabe esecatsha. Ngemva kwemizuzuzu elitshumi lanhlanu, waphinda njalo wavela, wazula zula. Uhelwane yinyoni engavamanga ikakhulu kubalwi bempi yenkululeko. Yayisithi ingavela, yayingumthunywa, ibika ububi obuzalandela. Sahlala ndawonye. Kwakumnyaka ka 1973, esigabeni seKachuwaire, esasukumgcele ungakangeni eMozambique, sesibone konke okwakusenzakala phetsheya. Waphinda njalo wavela uhwelane okwesithathu, kodwa lapha waqala ukhwehla kungani uyawa. Uthe esephezulu kwamakhanda ethu, wahlaba umsindo omkhulu. Kwakungumsindo ogijimisa igazi. Impi yenkululeko yayikhokhelwa njalo incediswa ngabantu bakulezo ndawo. Kodwa kwakulemoya owenza indwangu kanye lenyamazane ezinengi zancedisa indodakazi lendodana zika Nehanda loLobengula ngesikhathi besegangeni. Yathi iphapha linyoni, uCde Mutisi wakhuluma ngezwi lokuthi akula owayangasoze wekela ukumlandela. UCde Mutisi wayefundiswe ezokulwa, waphinda njalo wasebenza kubutho leZambia angakayi kulwa kumpi yenkululeko yeZimbabwe. Wasazisa ukuthi sisuke kulindawo. “Kasisukeni kuli ndawo, njalo hambelani eduze kwami,” watsho uCde Mutisi. Kodwa sasesiphuzile. Ukudla kwekuseni kwasekube yikudla kwemini. Ukudla kwemini okwasekuzaba yikudla kwendle. Sasitshone ilanga lonke sihamba , ngamanje sasiseduze lomngcele weMozambique. Sasesidiniwe, silambile singasela mandla, ngakhokhe saphumula komunye umuzi, sasesiyibona iMozambique ukuthi nhansiya! Yiloba kwakuyisikhathi sokulwa, imicabamgo yokuhlaselwa yayikhatshana lengqondo yami. Kodwa yilo ilanga lapho engabona impi eyangivula amehlo. Kwakube lomuntu owayesithengisile. Kwakulebutho labelungu kuleyondawo, elalidinga njalo lifuna ukubamba eyinye ingwazi uJames Bond. Safika kulowo muzi ngehola lesihlanu ekuseni, sacela ukudla kwekuseni. Salinda. Ubaba walowo muzi wasazisa ukuthi wayethume indoda yakhe ezitolo ukuyathenga ukudla kokuthi alungise itiye. Kuthi yena waphuma esithi usayasenga inkomo zakhe. Kwakuyisikhathi lapho ubaba lo esenga kumbe lapho athuma indodane yakhe ezitolo, lapho esathengiswa khona kubutho labelungu. Ngemva kwamahola amathathu silindile, uCde Mutisi wayengahlalisekanga, wayefuna sisuke kulindawo esithi akula tiye ethatha amahola amathathu ilungiswa. Kodwa uCde Jeff Ndudzano owayesikhokhela, wayethemba kakhulu izakamizi ezazihlala emngceleni ngoba zasezilobudlwelano labalwi bempi yenkululeko. Njalo wayesazi ukuthi uCde James Bond wayeselamanga edlule kulesosigaba. Indoda leya yaphenduka isitshela ukuthi indodana yakhe yayiswele isinkwa, ngakhoke wayesehlinze imbuzi ukuthi asiphekele isitshwala. Njengakuqala kwathatha isikhathi eside okwenza uCde Mutisi wangahleliseki. Indoda leya yavela njalo isitshela ukuthi siyecatsha emasimini ayeseduzane. Sasingakwazi ukuthi sasiyiswa kundawo emgceke yokubulawa. Kwakuyileso sikhathi uhwelane wavela okwesithathu. UCde Mutisi wathi esazisa ukuthi kwakungela sitshwala esibuyaya, sathi sesisuka sabona abesifazane bakulowo muzi bebuya lemiganu yesithwala. Kodwa bathi sebeseduzane lalapho esasikhona basebesima. Babesetshenziswe ngabelungu ukuthi babetshengise lapho esasikhona. Bathe besima, amaRhodesia aqala ukuhlasela. Ukugiqika lokukhasa esasu kufundiswe ngesikhathi silungisela indlela, kwasisilisa. Abenyu bethi sasiqala ukuyafundela ukulwa ngakho ke sasingela zikhali. Sasikwazi ukukhasa lokugiqika. Bazithela izibhamu, ngesikhathi sikhasa sifuna ukuya kwelinye iganga elaliseduzane. Amakhovula ayese juluka nje sihitshwa yinthuthu yezikhali. Intuthu le yaphinda yaphambanisa imphimbo yethu. AmaRhodesia ehluleka, kodwa uCde Jeff Ndudzano wafa ngesikhathi leso. Into esaqala ukuyidinga ngemva kwalesisehlakalo kwakungamanzi. Sanatha amanzi ayenathwa ngamabhalabhala. Amanzi la ayekhangeleka njenge tiye egcwele uchago. Indaba le ithethwe kuThe Patriot yamhlaka Nkwenkwezi 8 – 14 2015.

LEAVE A REPLY

Please enter your comment!
Please enter your name here

Latest articles

Plot to derail debt restructuring talks

THE US has been caught in yet another embarrassing plot to grab the limelight...

US onslaught on Zim continues

By Elizabeth Sitotombe THERE was nothing surprising about Tendai Biti’s decision to abandon the opposition's...

Mineral wealth a definition of Independence

ZIMBABWE’S independence and freedom cannot be fully explained without mentioning one of the key...

Let the Uhuru celebrations begin

By Kundai Marunya The Independence Flame has departed Harare’s Kopje area for a tour of...

More like this

Plot to derail debt restructuring talks

THE US has been caught in yet another embarrassing plot to grab the limelight...

US onslaught on Zim continues

By Elizabeth Sitotombe THERE was nothing surprising about Tendai Biti’s decision to abandon the opposition's...

Mineral wealth a definition of Independence

ZIMBABWE’S independence and freedom cannot be fully explained without mentioning one of the key...

Discover more from Celebrating Being Zimbabwean

Subscribe now to keep reading and get access to the full archive.

Continue reading