HomeOld_PostsIminyaka isingamatshumi amahlanu lanye: AU ungaphi?

Iminyaka isingamatshumi amahlanu lanye: AU ungaphi?

Published on

Ilotshwe nguGolden Guvamatanga yatolikelwa nguPatience Rusare

NGEVIKI elizayo iAfrica Union iyabe ithakazelela iminyaka engamatshumi amanhlanu lanye selokhe yasungulwa.
Kodwa okuphazamisayo yikuthi ngasikhathi sinye izwekazi leAfrica lithule zwi ngesenzo seqembu leBoko Haram elathumba abantwana besikolo abangamantombazana edlula amakhulu amabili lamatshumi amahlanu ngenyanga edluleyo.
Kuvezwe mgceke ukuthi izwekazi leAfrica alikwanisi ukuxakulula inhlupho elihlangano lazo.
Kusukela ngesikhathi amantombazana la ethunjwa, abakhokheli bamazwe eAfrica bahleli nje bekhangele umonakalo uqela kuthi abanye ngabagijimele ukuyacela uncedo kumazwe asentshonalanga.
Akuphi amazwe eAfrica lapho ngesikhathi udadewabo uNigeria edinga usizo?
Uthuleleni Africa?
Kungani sizifaka enkingeni ngokudinga usizo lwamazwe asentshonalanga?
Kungani sibeka ithemba kulabo abake basithumba?
Akusikho kwakuqala sisiya emazweni asentshonlanga sisiyacinga usizo lokuxakulwa inkinga esibhekane lazo eAfrica.
Lisakhumbula umumo waseLibya?
EMali ke?
Kulokuthi babasize bangezelela indubo zeAfrica.
Sizimpumputhe na?
Kungani singakuboni konke lokhe?
Isenzo seNigeria siveze sobala ukuthi asikhathelekile ngokuthula langokuphumelela kwezwekazi leAfrica.
Kukanengi izwekazi leAfrica lithula ngesikhathi limele lincede omunye wabo oyabe ehlelwe ngamashwa, okokuthi amashwa la engehluleka ukuxakululwa angehlela izwekazi lonke.
Kungani kuzekwathatha ilizwe leFrance ukuthi libize umbuthano ongaxakulula indaba yeNigeria eyeBoko Haram?
Sesilibele ukuthi iFrance yiyo eyaphazamisa ukuthula eMali?
Sesikhohliwe ukuthi yiFrance njalo eyaqala ukuthela izikhali zokubhidliza eLibya?
Ngeqiniso umongameli ubaba uRobert Mugabe lamazwe asezansi yezwekazi yeAfrica akumelanga bagoqe izandla betshiye umonakala uqubekela phambili.
Yikho ngomnyaka ka1998 inhlanganiso yeSouthern African Development Community yalayela iZimbabwe, Angola leNamibia ukuthi bathumele amabutho abo eDRC ukuze ayencedisa ibutho lakhonale ukuletha ukuthula elizweni.
Inhlanganiso ebona ngamazwe asentshonalanga yeAfrica iEconomic Community of West Africa States (ECOWAS) ibe imele yenze okufanayo eMali kodwa bayekela iFrance isenza intando yabo emazweni asentshonalanga yeAfrica.
Kungesizatho lesi iFrance yabiza abakhokheli be Nigeria, Cameroon, Niger, Chad le Benin eFrance emhlanganweni ukuthi baxakulule inkinga yeBoko Haram.
Ilizwe leMelika, iNgilandi kanye lenhlanganiso ye European Union labo bathumela abameli kulowomhlangano.
“Ilizwe leNigeria lamanye amazwe amane agombolozeleyo ilizwe bazancedisana ukudinga amantombazana la athunjwa liqembu leBoko Haram.
“Amazwe asentshonalanga wona azasiza ngokunika amazwe la imitshina yaphezulu labantu abalolwazi kwezokuxekulula inkinga ezifana lale,” kutsho umbiko owakhitshwa kumagagasi eCNN.
Inhlanganiso yeAU ayizange itsho lutho, ithule!
Okuzwisa ubuhlungu yikuthi ibutho leMelika lithi ibutho leNigeria alikwanisi ukulwa leBoko Haram lingela abancedisi.
“Labo abazama ukukhulimisana leBoko Haram batshengisa ukwesaba,” kutsho uAlice Friend owebutho leMelika elibona ngendaba zeAfrica.
“Abala lwazi kumbe izikhali ezidingakalayo ukulwisana leqembu leBoko Haram. Iqembu leBoko Haram lilezikhali zaphezulu njalo lihlasela ngesihluku esikhulu.”
Siyakwazi kungani iMelika ifuna ukuzoncedisa ibutho leNigeria.
Ilizwe leNigeria linothile ngoba ligcwele amafutha.
Lokhu kuzavulela ilizwe leMelika ithuba lokuthi litshontshe amafutha eNigeria.
Yikho simele siqaphele ngoba amabutho wonke azathunyelwa eNigeria awasoze aphenduka ngemva kokugxiba umsebenzi wokukhulula amantombazana athunjwa yiBoko Haram.
Imibiko kamongameli weNigeria uGoodluck Jonathan eyokuthi iqembu leBoko Haram lithola uncedo ngaphandle simele siyithathe ngeqiniso.
“Iqembu leBoko Haram alisasebenzi lodwa, selisebenza le Al Qaeda,” kutsho umongameli uJonathan.
Ilizwe leMelika alizake lilandule ukuthi lisebenza leAl Qaeda.
Lokhu kusiletha kundaba yeLibya.
Kulamahungahunga athi iBoko Haram isebenzisa izikhali azazisetshenziswa ngabahlamuki baka Muammar Gaddafi lenhlanganiso yeNATO ngesikhathi behlamukela uhulumende weLibya ngo2011.
Yikho i Melika ingathandabuzi, isazi ukuthi ibutho leNigeria alenelisi ukulwisana leBoko Haram.
Singakhohlwa ukuthi ngomnyaka ka2007 kumhlangano wenhlanganiso yeAU eAccra kwavumelwana ukuthi kube lobambaniso weAfrica (United States of Africa), kodwa umbono kaGaddafi lo owebutho linye waliwa ngamanye amazwe asentshonalanga yeAfrica.
Siyakwazi njalo ukuthi uGaddafi wabulawa ngesihluku ngamazwe afanayo asentshonalanga asefuna ukunceda ilizwe leNigeria lamhlanje.
Lonyaka akusoze kwaba lokuthakazelela ukubambana kweAfrica.
Kumele silile ngoba izwekazi leAfrica selibhubhile.
Simele sifihle amakhanda ethu ngoba sigcwele amahloni.
Sesibulele iphupho lenkokheli ezasungula izwekazi leAfrica.
Ngaphandle kokuphakamisa ilizwi lethu, asilasizatho sokuthakazelela ukuzalwa kweAfrica.
Lisonto izafana lamanye amalanga nje.
Akusoze kwabalokuthakazelela iAfrica eEthiopia.
Xexebuka Africa, lapho olele khona yikho kwakho.
Abalendlebe kabalalele.
Indaba le ithethwe kuThe Patriot yamhlaka Nkwenkwezi 23-29 2014.

LEAVE A REPLY

Please enter your comment!
Please enter your name here

Latest articles

UK in dramatic U-turn

By Golden Guvamatanga and Evans Mushawevato ‘INEVITABLE’ encapsulates the essence of Britain and the West’s failed...

Rich pickings in goat farming

By Kundai Marunya THERE is a raging debate on social media on the country’s recent...

ZITF 2024. . . a game changer

By Shephard Majengeta THE Zimbabwe International Trade Fair (ZITF), in the Second Republic, has become...

Zim headed in the right direction

AFTER the curtains closed on the Zimbabwe International Trade Fair (ZITF) 2024, what remains...

More like this

UK in dramatic U-turn

By Golden Guvamatanga and Evans Mushawevato ‘INEVITABLE’ encapsulates the essence of Britain and the West’s failed...

Rich pickings in goat farming

By Kundai Marunya THERE is a raging debate on social media on the country’s recent...

ZITF 2024. . . a game changer

By Shephard Majengeta THE Zimbabwe International Trade Fair (ZITF), in the Second Republic, has become...

Discover more from Celebrating Being Zimbabwean

Subscribe now to keep reading and get access to the full archive.

Continue reading